Wiesz już jak liczyć wymienniki węglowodanowe. Teraz czas dowiedzieć się coś na temat wymienników białkowo-tłuszczowych. Zapraszam do czytania :)
Wymienniki białkowo-tłuszczowe wyliczane są na produkty, które składają się z białka i tłuszczu lub z węglowodanów, białka i tłuszczu. Charakteryzują się one wolniejszą przyswajalnością niż produkty węglowodanowe. Z tego względu podaje się bolus przedłużony lub złożony.
„Wymiennik białkowo-tłuszczowy to każde 100 kilokalorii [kcal] pochodzących z białka i tłuszczu, używane w diabetologii przy kuracji osobistą pompą insulinową w celu dawkowania insuliny rozłożonej w czasie."
1 gram tłuszczu = 9 kcal
1 gram białka = 4 kcal
1 WBT = 100 kcal z białka i tłuszczu
Liczenie WBT na podstawie etykiety produktu
Ilość kilokalorii z tłuszczu: 14g * 9 kcal = 126 kcal
Ilość kalorii z białka: 7,8g * 4 kcal = 31 kcal
126 kcal + 31 kcal = 157 kcal = 1,57 WBT
Należy pamiętać, że wartości odżywcze na etykiecie podane są na 100g produktu!
Na jaki czas ustawić bolus przedłużony?
Najprostsza zasada jest taka, że do liczby WBT dodajemy 2 i to daje liczbę godzin na jakie należy rozłożyć bolus przedłużony.
1 WBT + 2 = 3 godziny
2 WBT + 2 = 4 godziny
3 WBT + 2 = 5 godzin
4 WBT + 2 = 6 godzin
Na co warto zwrócić uwagę planując posiłek z dużą ilością WBT?
Bardzo ważne, aby potrawa zawierająca dużo WBT np. 3 nie była spożywana na kolację. Z prostej przyczyny. Jeżeli dziecko zje na kolację produkt o WBT=3 to bolus przedłużony jest ustawiany na około 5 godzin. Dzieci są podatne na hipoglikemie nocne i dodatkowe podanie insuliny może spowodować niedocukrzenie.
Jeżeli posiłek nie zawiera więcej niż 1 WBT, nie musimy go wliczać i podawać bolusa przedłużonego.
Jaki przyjąć przelicznik na WBT?
Najlepiej zapytać o to lekarza prowadzącego, jednak można również przyjąć, że na 1 WBT podaje się połowę dawki insuliny, która jest ustalona na 1 WW. Zatem jeżeli na 1 WW podajemy 1j., to na 1 WBT podajemy 0,5j.
Przykłady produktów i ich WBT:
- 100g piersi z indyka/kurczaka - 1 WBT
- 20g sera żółtego - 0,4 WBT
- 50g mięsa wołowego - 1 WBT
- 20g orzechów włoskich - 1 WBT
W przedszkolu, w którym pracuję, najczęściej mamy posiłki, na które nie podaje się bolusa przedłużonego. To przykładowy jadłospis:
Śniadanie - 40g chleba graham, 5g masła, 20g sera żółtego, pomidor, szczypiorek -> 2 WW, 1 WBT
Obiad - 60g mięsa, np. piersi z kurczaka pieczonej w piekarniku (bez panierki), 120g ziemniaków, 100g surówki, 200ml kompotu bez cukru -> 2,5 WW, 1 WBT
Podwieczorek - 200ml herbaty owocowej bez cukru, ryż na mleku z truskawkami (30g suchego ryżu, 150ml mleka 2%, 50g truskawek, 5g cukru) -> 2,5 WW, 0,5 WBT
W każdym z tych posiłków ilość WBT nie przekracza 1. Także na takie posiłki nie podajemy bolusów przedłużonych. Warto zwrócić uwagę, że w przedszkolu dzieci mają dużo aktywności fizycznej (zabawa na placu zabaw, rytmika, zabawy w sali) i podanie bolusa przedłużonego może sprzyjać hipoglikemii. Jednak to należy dostosować do każdego dziecka indywidualnie. Z mojego doświadczenia mogę powiedzieć, że rzadko podaję bolus przedłużony na posiłki przedszkolne. Jednak jeżeli dziecko chodzi do przedszkola, gdzie jadłospis nie jest najzdrowszy i np. jest mięso smażone w panierce, lub kiedy po posiłku glikemia długo nie spada, wtedy najpewniej trzeba będzie podawać bolusy przedłużone lub złożone.